پروتز زیر زانو
پروتز زیر زانو یه مفصل مصنوعیه و تعویض مفصل زانو یه عمل جراحی برای جایگزینی مفصل زانو با مفصل مصنوعی هست. غضروف و استخوان آسیب دیده از مفصل زانو برداشته میشه و بعد قطعات دست ساز در زانو قرار میگیرن. در ادامه کلینیک ارتوپدی فنی توان گستر اطلاعات بیشتری درمورد پروتز زیر زانو بهتون میده.
دلیل اصلی انجام جراحی پروتز زیر زانو
شایع ترین دلیل جراحی تعویض مفصل زانو، کاهش درد ناشی از آرتریت هست. افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارن معمولا در راه رفتن، بالا رفتن از پلهها و بلند شدن از روی صندلی مشکل دارن.
اگر فقط یه قسمت از زانو آسیب دیده باشه، جراحان اغلب میتونن فقط اون قسمت رو تعویض کنن. اگر کل مفصل نیاز به تعویض داشته باشه، انتهای استخوان ران و ساق پا تغییر شکل داده و کل مفصل دوباره ظاهر میشه. این استخوانها لولههای سختی هستن که دارای یه مرکز نرم هستن. انتهای قسمتهای مصنوعی در قسمت مرکزی نرمتر استخوانها وارد میشه.
رباطها نوارهای بافتی هستن که به نگه داشتن مفاصل در کنار هم کمک میکنن. اگر رباطهای زانو به اندازه کافی قوی نباشن که بتونن مفصل رو به تنهایی نگه دارن، جراح ممکنه ایمپلنتهایی رو انتخاب کنه که بشه اونا رو به هم متصل کرد تا از هم جدا نشن.
پروتز تعویض مفصل زانو
این قطعات رو میشه توی مکانهای زیر در مفصل زانو قرار داد:
- انتهای پایینی استخوان ران که به این استخوان فمور میگن. قسمت تعویض معمولاً از فلز ساخته شده.
- انتهای بالایی استخوان ساق پا، که استخوان بزرگ در ساق پای شما هست که به این استخوان استخوان درشت نی گفته میشه. قسمت تعویض معمولا از فلز و پلاستیک قوی ساخته میشه.
- پشت کاسه زانو که کاسه زانو کشکک نامیده میشه. قسمت جایگزین معمولا از یه پلاستیک قوی ساخته میشه.
در حین جراحی هیچ دردی احساس نمیکنین و شما یکی از این دو نوع بیهوشی رو خواهید داشت:
بیهوشی عمومی
به این معنی هست که شما در خواب خواهید بود و نمیتونید درد رو احساس کنین.
بی حسی منطقهای نخاعی یا اپیدورال
دارو در پشت شما قرار میگیره تا زیر کمر شما بی حس بشه.
بعد از دریافت بیهوشی، جراح برای باز کردن زانوی شما برشی ایجاد میکنه. این برش اغلب 8 تا 10 اینچ 20 تا 25 سانتی متر طول داره.
چرا از پروتز زیر زانو استفاده میشه؟
شایعترین دلیل برای تعویض مفصل زانو تسکین درد شدید آرتریت هست. کلینیک ارتوپدی فنی توان گستر ممکنه تعویض مفصل زانو رو توصیه کنه اگر:
- درد ناشی از آرتریت زانو دارید که شما رو از خوابیدن یا انجام فعالیتهای عادی باز میداره.
- شما نمیتونید راه برید و از خودتون مراقبت کنین.
- زانو درد شما با درمانهای دیگه بهبود نیافته هست.
اغلب اوقات، تعویض مفصل و استفاده از پروتز پا در افراد 60 سال و بالاتر انجام میشه. افراد جوانتری که مفصل زانو رو تعویض کردن، ممکنه به زانوی مصنوعی فشار بیشتری وارد کرده و باعث فرسودگی زودهنگام اون بشن.
نکات قبل از تعویض پروتز زیر زانو
همیشه به ارائه دهنده بگین که چه داروهایی مصرف میکنین، حتی داروها، مکملها یا گیاهانی که بدون نسخه خریداری کردین.
در طی 2 هفته قبل از جراحی:
خونهتون رو آماده کنین؛ دو هفته قبل از جراحی، ممکنه از شما خواسته بشه که مصرف داروهایی رو که لخته شدن خون شما رو ممکن میکنن، متوقف کنین. اینها عبارتند از آسپرین، ایبوپروفن Advil، Motrin، ناپروکسن Naprosyn، Aleve، رقیق کننههای خون مثل وارفارین Coumadin یا کلوپیدوگرل Plavix و سایر داروها.
همچنین ممکنه لازم باشه مصرف داروهایی رو که بدن شما رو در معرض عفونت قرار میدن، متوقف کنین. اینها شامل متوترکسات، اتانرسپت Enbrel یا سایر داروهایی هستن که سیستم ایمنی شما رو سرکوب میکنن. اطمینان حاصل کنین که از ارائه دهندگان خود بپرسید که چه زمانی میتوان مصرف این داروها رو از سر گرفت.
از پزشک خودتون بپرسید که چه داروهایی رو همچنان باید در روز جراحی مصرف کنین.
اگر دیابت، بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی دارین، جراح ممکنه از شما بخواد که به ارائه دهندهای که شما رو برای این شرایط درمان میکنه مراجعه کنین تا ببیند آیا انجام جراحی برای شما بی خطر هست یا خیر.
اگر مقدار زیادی الکل مصرف کرده باشید، به پزشک خودتون این مسئله رو بگید.
اگر سیگار میکشید، باید اون رو ترک کنین. سیگار باعث کاهش سرعت بهبود زخم و استخوان میشه. اگر به سیگار کشیدن ادامه بدید، بهبودی شما ممکنه به خوبی انجام نشه.
همیشه قبل از جراحی در مورد هر گونه سرماخوردگی، اونفولانزا، تب، بروز تبخال یا سایر بیماریهایی که دارید به پزشکتون اطلاع بدین.
ممکنه بخواید به یه فیزیوتراپیست مراجعه کنین تا بعضی از تمرینات قبل از جراحی رو یاد بگیرید.
خونه خودتون رو طوری تنظیم کنین که کارهای روزمره رو آسونتر انجام بدین.
استفاده از عصا، واکر یا ویلچر رو به درستی تمرین کنین.
در روز جراحی پروتز زیر زانو:
- اغلب از شما خواسته میشه که 6 تا 12 ساعت قبل از عمل چیزی ننوشید یا نخورید.
- داروهایی که به شما گفته شده رو با یه جرعه کوچیک آب مصرف کنین.
- به شما گفته میشه که چه زمانی به بیمارستان برسید.
بعد از پروتز زیر زانو:
1 تا 2 روز در بیمارستان میمونید. در طی این مدت، از شما خواسته میشه به محض اولین روز بعد از جراحی شروع به حرکت و راه رفتن کنین و بهبودی کامل 4 ماه تا یه سال طول میکشه.
بعضی از افراد بعد از خروج از بیمارستان و قبل از رفتن به خانه نیاز به اقامت کوتاه مدت در یه مرکز توانبخشی دارن. در یه مرکز توانبخشی، یاد میگیرید که چگونه به تنهایی فعالیتهای روزانه خود رو با خیال راحت انجام بدین.
مقالات بیشتر : مراکز ساخت پروتز پا در تهران
چشم انداز جراحی پروتز زیر زانو
نتایج یه تعویض کامل زانو اغلب عالی هست. این عمل برای اکثر افراد درد رو تسکین میده. بیشتر مفاصل زانو مصنوعی بین 10 تا 15 سال دوام میارن. بعضی از اونا تا 20 سال قبل از شل شدن و نیاز به تعویض مجدد دوام میارن. تعویض کامل زانو در صورت شل شدن یا فرسودگی دوباره قابل تعویض هست. با این حال، در بیشتر موارد نتایج به خوبی بار اول نیست. مهمه که جراحی رو خیلی زود اونجام ندید. بعد از جراحی، باید چک آپهای دورهای رو با جراح خود انجام بدین تا مطمئن بشین که قسمتهای مفصل مصنوعی در وضعیت خوبی قرار دارن.
جراحی تعویض مفصل زانو قسمتهایی از مفاصل آسیب دیده یا فرسوده زانو رو جایگزین میکنه. این جراحی میتونه به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو کمک کنه. در طول جراحی، استخوان و غضروف آسیب دیده با قطعات ساخته شده از فلز و پلاستیک جایگزین میشه.
برای تصمیمگیری در مورد اینکه آیا جایگزینی زانو برای شما مناسب هست یا خیر، جراح دامنه حرکت، ثبات و قدرت زانوی شما رو بررسی میکنه. اشعه ایکس به نشان دادن میزان آسیب کمک میکنه. مفاصل مصنوعی و تکنیکهای جراحی مناسب برای شما به سن، وزن، سطح فعالیت، اوندازه و شکل زانو و سلامت کلی شما بستگی داره.
رژیم غذایی و داروهای بعد از جراحی پروتز زیر زانو
ممکنه تیم مراقبتهای بهداشتی به شما توصیه کنه که مصرف برخی داروها و مکملهای غذایی رو قبل از جراحی خودتون متوقف کنین. احتمالاً به شما دستور داده میشه که بعد از نیمه شب روز جراحی خود چیزی نخورید.
برای چندین هفته بعد از عمل، ممکنه نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشید، بنابراین قبل از جراحی، اونا رو بخرین. برای اینکه خانه خود رو ایمنتر و راحتتر کنین در طول بازیابی، موارد زیر رو در نظر بگیرین:
- یک فضای نشیمن در یه طبقه ایجاد کنین چون بالا رفتن از پلهها میتونه دشوار باشه.
- میلههای ایمنی یا نردهای مطمئن رو در دوش یا حمام خود نصب کنین.
- نردههای راه پله رو ایمن کنین.
- یک صندلی ثابت با بالشتک و پشتی محکم و یه زیرپایی برای بلند کردن پای خود تهیه کنین.
- اگر توالت کم ارتفاع دارید، صندلی توالت رو بلند کنین.
- یک نیمکت یا صندلی ثابت برای حمام خود تهیه کنین.
- قالیچهها و طنابهای شل رو بردارین.
آنچه میتونید انتظار داشته باشید
هنگامی که برای جراحی تون مراجعه میکنین، از شما خواسته میشه لباسهای خودتون رو دربیارین و لباس بیمارستان بپوشید. به شما یه بلوک نخاعی داده میشه که نیمه پایینی بدن شما رو بی حس میکنه یا یه بیهوشی عمومی که شما رو در حالت خواب قرار میده.
جراح شما همچنین ممکنه یه داروی بی حس کننده رو در اطراف اعصاب یا داخل و اطراف مفصل تزریق کنه تا به جلوگیری از درد بعد از جراحی شما کمک کنه.
کلام آخر
برای اکثر افراد، جراحی پروتز زیر زانو باعث تسکین درد، بهبود تحرک و کیفیت زندگی بهتر میشه. بعد از بهبودی، میتونید به فعالیتهای مختلف کمضرر مثل پیادهروی، شنا، گلف یا دوچرخهسواری بپردازین. اما باید از فعالیتهای تاثیرگذارتر، مثل دویدن و ورزشهایی که شامل تماس یا پریدن باشه، اجتناب کنین. با تیم مراقبتهای بهداشتی خود در مورد راههای فعال ماندن بعد از تعویض مفصل زانو صحبت کنین.